Jak obliczyć zmianę napięcia na kolektorze w układzie z tranzystorem w bazie wspólnej?
=?iso-8859-2?Q?Oblicznie_napi=EAcia_kolektora_w_uk=B3adzie_OB?=
From: "Mateusz Majchrzycki" <spam_at_nospam_spam.spam>
Subject: =?iso-8859-2?Q?Oblicznie_napi=EAcia_kolektora_w_uk=B3adzie_OB?=
Date: Thu, 26 Sep 2002 17:53:56 +0200
Zanim mnie splonkujecie, czy zignorujecie proszę o przeczytanie chociaż
wstępu.
Mam na pracowni takie zadanie, i ma z nim problemy. Nie proszę was o
rozwiąznie mi go (to było by wredne z mojej strony), lecz o podanie
wskazówki lub wskazanie mi drogi, którą powinienem obrać przy
rozwiązywaniu tego zadania. Dodam, że jeszcze nigdy żadnych zadań z
tranzwystorami nie rozwiązywałem :(
A oto treść zadania:
Obwód emitera w układzie wspólnej bazy ma rezystancję RE = 1k. zmiana
napięcia baterii w granicach od 0 do 2V wywołuje pojawienie się napięcia
na emiterze UEB=-0,6V.
Oblicz o ile zmieni się napięcie na kolektorze deltaVCB, jeżeli
zwarciowy wspóółczynnik wzmocnienia prądowego h21B=0,98, Ec=12V, Rc=2k.
Tu jest schemat do zadania: http://mateo66vb.republika.pl/uklad.jpeg
Z góry serdecznie dziękuje wszystkim którzy zechcą mi pomóc.
--
+-----Pozdrawiam------+------Gadu-Gadu #897890------+
\ Mateusz Majchrzycki \ www.edytorstacji.prv.pl \
\ MateoM[at]poczta.fm \ Linux Register User #282201 \
+---------------------+-----------------------------+
From: "teedd" <tadekj_at_nospam_poczta.onet.pl>
Subject: Re: Oblicznie napięcia kolektora w układzie OB
Date: Thu, 26 Sep 2002 18:43:05 +0200
A oto treść zadania:
Obwód emitera w układzie wspólnej bazy ma rezystancję RE = 1k. zmiana
napięcia baterii w granicach od 0 do 2V wywołuje pojawienie się napięcia
na emiterze UEB=-0,6V.
Oblicz o ile zmieni się napięcie na kolektorze deltaVCB, jeżeli
zwarciowy wspóółczynnik wzmocnienia prądowego h21B=0,98, Ec=12V, Rc=2k.
Czesc.
Baardzo dawno nie mialem z tym do czynienia ale sprobuje.
Eb+Ueb-Ie*Re=0 i stad
deltaIe=(deltaEb+deltaUeb)/Re czyli
deltaIe=1,4mA
h21B to pewnie deltaIc/deltaIe - w razie czego wstaw prawidlowe rownanie
), czyli
deltaIc=h21B*deltaIe czyli
deltaIc=1,372mA i stad tylko kroczek
deltaIc*Rc +deltaEc +deltaUcb=0
delta Ec=0 czyli
deltaUcb=-2,744V
Faza sie zgadza - wzrost napiecia Ueb powoduje spadek napiecia Ucb, wynik
chyba tez (mam nadzieje) dobry.
A tak z ciekawosci - uczysz sie w technikum czy wyzej?
Powodzenia.
teedd
From: "Mateusz Majchrzycki" <spam_at_nospam_spam.spam>
Subject: =?iso-8859-2?Q?Re:_Oblicznie_napi=EAcia_kolektora_w_uk=B3adzie_OB?=
Date: Fri, 27 Sep 2002 16:04:31 +0200
Pewnego dnia teedd <tadekj_at_nospam_poczta.onet.pl> nastukał(a):
h21B to pewnie deltaIc/deltaIe - w razie czego wstaw prawidlowe
rownanie :)
Żebym ja wiedział jak ono wygląda :(
W różnych publikacjach różnie to wygląda, i kazdy mi inaczej mówi :(((
deltaIc=h21B*deltaIe czyli
deltaIc=1,372mA i stad tylko kroczek
Mi wyszła deltaIc = -1,327mA
(ze wzoru h21B = -(deltaIC/deltaIE)
deltaUcb=-2,744V
A mi wyszło -2,654V :\
Faza sie zgadza - wzrost napiecia Ueb powoduje spadek napiecia Ucb,
wynik chyba tez (mam nadzieje) dobry.
Co do wyniku to nie mam pewności :(
A tak z ciekawosci - uczysz sie w technikum czy wyzej?
W Technikum Kolejowym(Komunikacji?) w Poznaniu :)
Powodzenia.
Dzięki. Przyda się :)
--
+-----Pozdrawiam------+------Gadu-Gadu #897890------+
\ Mateusz Majchrzycki \ www.edytorstacji.prv.pl \
\ MateoM[at]poczta.fm \ Linux Register User #282201 \
+---------------------+-----------------------------+
From: "teedd" <tadekj_at_nospam_poczta.onet.pl>
Subject: Re: Oblicznie napięcia kolektora w układzie OB
Date: Sat, 28 Sep 2002 17:39:52 +0200
Mi wyszła deltaIc = -1,327mA
(ze wzoru h21B = -(deltaIC/deltaIE)
a deltaIe ile Ci wyszla?
1,4*0,98=1,372
teedd
From: "Marek Dzwonnik" <mdz_at_nospam_message.pl>
Subject: Re: Oblicznie napięcia kolektora w układzie OB
Date: Sat, 28 Sep 2002 18:11:34 +0200
Do obejrzenia:
http://dz-a.wemif.pwr.wroc.pl/lpp/doc/cw6.doc
MDz
From: "Mateusz Majchrzycki" <spam_at_nospam_spam.spam>
Subject: =?iso-8859-2?Q?Re:_Oblicznie_napi=EAcia_kolektora_w_uk=B3adzie_OB?=
Date: Sun, 29 Sep 2002 12:05:40 +0200
Pewnego dnia Marek Dzwonnik <mdz_at_nospam_message.pl> nastukał(a):
Do obejrzenia:
http://dz-a.wemif.pwr.wroc.pl/lpp/doc/cw6.doc
Obejrzałem to i kompletnie zwątpiłem. W pkt. IV tego tekstu, podpunkt 1.
czytamy:
Układ o wspólnej bazie.
Zwarciowy współczynnik wzmocnienia prądowego dla prądu stałego: (czyli
to co mam w tym moim zadaniu)
alfa0 = -((Ic-Ico)/Ie) ~= -(Ic/Ie)
Czyli właściwy wzór na h21B (który w moim zadaniu nazywa się zwarciowym
wpsółczynnikiem...) jest taki:
h21B = -(Ic/Ie)
Prosze mnie poprawić jeśli się mylę, ale wszystko wskazuje na to, że
jednak sie nie mylę :-\
--
+-----Pozdrawiam------+------Gadu-Gadu #897890------+
\ Mateusz Majchrzycki \ www.edytorstacji.prv.pl \
\ MateoM[at]poczta.fm \ Linux Register User #282201 \
+---------------------+-----------------------------+
From: "Marek Dzwonnik" <mdz_at_nospam_message.pl>
Subject: Re: Oblicznie napięcia kolektora w układzie OB
Date: Sun, 29 Sep 2002 13:32:25 +0200
Użytkownik "Mateusz Majchrzycki" <spam_at_nospam_spam.spam> napisał w wiadomości
news:an6j7c$nb5$1_at_nospam_news.tpi.pl...
czytamy:
Układ o wspólnej bazie.
Zwarciowy współczynnik wzmocnienia prądowego dla prądu stałego: (czyli
to co mam w tym moim zadaniu)
alfa0 = -((Ic-Ico)/Ie) ~= -(Ic/Ie)
Czyli właściwy wzór na h21B (który w moim zadaniu nazywa się zwarciowym
wpsółczynnikiem...) jest taki:
h21B = -(Ic/Ie)
Prosze mnie poprawić jeśli się mylę, ale wszystko wskazuje na to, że
jednak sie nie mylę :-\
h21B - czyli stosunek prądu wyjściowego czwórnnika (czyli w ukłądzie OB -
prąd kolektora) do prądu wejściowego (czyli dla OB - prąd emitera. Zwarciowy
oznacza, że h21B zostało zmierzone w warunkach zwarcia na wyjściu. Tzn.
napięcie na wyjściu czwórnika wynosi u2=0 dzięki czemu w równaniach
czwórnika:
u1 = h11*i1 + h12*u2 (1)
i2 = h21*i1 + h22*u2 (2)
znikają wyrazy związane z u2 (wpływ admitancji wyjściowej i napięciowe
oddziaływanie zwrotne) dzięki czemu można jednoznacznie zmierzyć h21.
Co do znaków:
Równania czwórnika (1,2) są zapisane zgodnie z konwencją strzałkowania:
- napięcia strzałkowane w górę,
- prądy - w kierunku wejść.
Tzn. prąd _wpływający_ do czwórnika ma _wartość_ dodatnią. Zarówno od strony
wejścia (i1) jak i od strony wyjścia (i2).
Natomiast wzór na h21 wynika bezpośrednio z równania (2) z wyeliminowanym
wyrazem h22*u2 (u2=0 - zwarcie na wyjściu):
h21 = i2 / i1
Czyli np. dla NPN w układzie OB prąd i1 (czyli fizycznie - prąd kolektora)
będzie miał wartość dodatnią, natomiast prąd i2 (fizycznie - prąd emitera
pobierany z wejścia) wartość ujemną Dla PNP, będzie oczywiście odwrotnie,
ale nadal wartosc i1 i i2 będzie różna co do znaku.
Z tego wynika, że h21 w układzie OB będzie miało _wartość_ ujemną, i tak
też (z minusem) , powinno być podane jako h21B w katalogu).
Analogicznie w układzie OE oba prądy fizycznie wpływają do wejścia
czwórnika, czyli mają wartość > 0. Stąd wartość h21E również będzie większa
od zera.
Natomiast IMHO podany w http://dz-a.wemif.pwr.wroc.pl/lpp/doc/cw6.doc wzór
na alfa0
alfa0 = -((Ic-Ico)/Ie) ~= -(Ic/Ie)
w zestawieniu ze strzałkowaniem podanym na rysunku "UKŁAD O WSPÓLNEJ BAZIE,
OB" wyznacza wartość alfa0 jako dodatnią - czyli fizyczny współczynnik
wzmocnienia prądowego w tranzystorze. Od h21B różni się tylko znakiem.
Np.
alfa0(npn) = -(Ic/Ie) = -( 0.99mA / -1mA) = 0.99
--
Marek Dzwonnik mdz_at_nospam_message.pl
GG: #2061027 (zwykle jako 'dostępny-niewidoczny')
From: "Mateusz Majchrzycki" <spam_at_nospam_spam.spam>
Subject: =?iso-8859-2?Q?Re:_Oblicznie_napi=EAcia_kolektora_w_uk=B3adzie_OB?=
Date: Sun, 29 Sep 2002 15:37:40 +0200
Pewnego dnia Marek Dzwonnik <mdz_at_nospam_message.pl> nastukał(a):
Czyli np. dla NPN w układzie OB prąd i1 (czyli fizycznie - prąd
kolektora) będzie miał wartość dodatnią, natomiast prąd i2 (fizycznie
- prąd emitera pobierany z wejścia) wartość ujemną Dla PNP, będzie
oczywiście odwrotnie, ale nadal wartosc i1 i i2 będzie różna co do
znaku. Z tego wynika, że h21 w układzie OB będzie miało _wartość_
ujemną, i tak też (z minusem) , powinno być podane jako h21B w
katalogu).
Czyli mam rozumiec, że skoro w zadaniu h21B jest podane jako dodatnie,
to wzór na to h21B jest taki:
h21B = Ic/Ie
--
+-----Pozdrawiam------+------Gadu-Gadu #897890------+
\ Mateusz Majchrzycki \ www.edytorstacji.prv.pl \
\ MateoM[at]poczta.fm \ Linux Register User #282201 \
+---------------------+-----------------------------+
From: "Marek Dzwonnik" <mdz_at_nospam_message.pl>
Subject: Re: Oblicznie napięcia kolektora w układzie OB
Date: Sun, 29 Sep 2002 15:50:48 +0200
Użytkownik "Mateusz Majchrzycki" <spam_at_nospam_spam.spam> napisał w wiadomości
news:an6vmi$9i9$1_at_nospam_news.tpi.pl...
Czyli mam rozumiec, że skoro w zadaniu h21B jest podane jako dodatnie,
to wzór na to h21B jest taki:
h21B = Ic/Ie
Zwróć uwagę jak masz skierowane prądy na swoim rysunku w zadaniu. Prąd Ie
jest zastrzałkowany od tranzystora. Gwoli ścisłości tak określonego
współczynnika nie należało nazywać h21B - czyli jako parametru
czwórnikowego. Ale co do modułu się zgadza a resztę należy poddać
zdroworozsądkowej weryfikacji.
Zawsze pozostaje Ci klasyczna metoda rozwiązywania zadań z układów "przez
popatrzenie": patrzysz na układ, przerysowujesz do prostszej postaci,
patrzysz, patrzysz.... tu popchniesz, tam pociągniesz, tu się obnizy, tam
się podniesie i przeważy, gdzie indziej odłoży coś na oporniku...
patrzysz... i już wiesz jak działa! Poważnie. Wcale nie żartuję :-))
MDz
From: "Mateusz Majchrzycki" <spam_at_nospam_spam.spam>
Subject: =?iso-8859-2?Q?Re:_Oblicznie_napi=EAcia_kolektora_w_uk=B3adzie_OB?=
Date: Sat, 28 Sep 2002 21:03:13 +0200
Pewnego dnia teedd <tadekj_at_nospam_poczta.onet.pl> nastukał(a):
Mi wyszła deltaIc = -1,327mA
(ze wzoru h21B = -(deltaIC/deltaIE)
a deltaIe ile Ci wyszla?
1,4*0,98=1,372
wg. oczka w obwodzie emitera wyszło mi
dla Eb = 0V -> 0,6mA
dla Eb = 2V -> 2,6mA
czyli deltaIE wyszła 2mA.
--
+-----Pozdrawiam------+------Gadu-Gadu #897890------+
\ Mateusz Majchrzycki \ www.edytorstacji.prv.pl \
\ MateoM[at]poczta.fm \ Linux Register User #282201 \
+---------------------+-----------------------------+
From: "teedd" <tadekj_at_nospam_poczta.onet.pl>
Subject: Re: Oblicznie napięcia kolektora w układzie OB
Date: Sun, 29 Sep 2002 11:36:59 +0200
wg. oczka w obwodzie emitera wyszło mi
dla Eb = 0V -> 0,6mA
dla Eb = 2V -> 2,6mA
czyli deltaIE wyszła 2mA.
No tak. Inaczej interpretujemy tresc zadania:
..."Zmiana napięcia baterii w granicach od 0 do 2V wywołuje pojawienie się
napięcia na emiterze UEB=-0,6V."...
Ja to interpretuje w ten sposob, ze dla Eb=0V Ie=0mA
a dla Eb=2V Ie=1,4mA.
Marek Dzwonnik napisal:
...."Masz znakomite założenie upraszczające, że spadek napięcia jest stały,
niezależnie od prądu emitera i wynosi Ueb=-0.6V."....
Ja z tresci zadania tego nie wywnioskowalem, chociaz rzeczywiscie takie
zalozenia sie czasem robi.
Zatem pytanie do Marka - czy moja interpretacja jest nieprawidlowa?
teedd
From: "Marek Dzwonnik" <mdz_at_nospam_message.pl>
Subject: Re: Oblicznie napięcia kolektora w układzie OB
Date: Sun, 29 Sep 2002 12:35:28 +0200
Użytkownik "teedd" <tadekj_at_nospam_poczta.onet.pl> napisał w wiadomości
news:an6hj4$gur$1_at_nospam_news.tpi.pl...
No tak. Inaczej interpretujemy tresc zadania:
..."Zmiana napięcia baterii w granicach od 0 do 2V wywołuje pojawienie się
napięcia na emiterze UEB=-0,6V."...
Ja to interpretuje w ten sposob, ze dla Eb=0V Ie=0mA
a dla Eb=2V Ie=1,4mA.
Marek Dzwonnik napisal:
...."Masz znakomite założenie upraszczające, że spadek napięcia jest
stały,
niezależnie od prądu emitera i wynosi Ueb=-0.6V."....
Ok. Nie doczytałem. Faktycznie mialy być dwa stany Ueb=0|Ie=0 oraz
Ueb=-0.6V przy Ie=cośtam.
MDz
From: "Mateusz Majchrzycki" <spam_at_nospam_spam.spam>
Subject: =?iso-8859-2?Q?Re:_Oblicznie_napi=EAcia_kolektora_w_uk=B3adzie_OB?=
Date: Sun, 29 Sep 2002 13:28:20 +0200
Pewnego dnia Marek Dzwonnik <mdz_at_nospam_message.pl> nastukał(a):
Ok. Nie doczytałem. Faktycznie mialy być dwa stany Ueb=0|Ie=0 oraz
Ueb=-0.6V przy Ie=cośtam.
Ale wtedy to zadanie nie ma sensu. Bo były by dwa stany:
1) Eb = 0 V i Ueb = 0V
2) Eb = 2V i Ueb = -0,6V
Drugi stan ma prawo być, ale pierwszy nie. Dlaczego? Dlatego, że jeżeli
Ueb = 0V to znaczy, że w obwodzie emitera nie płynie żaden prąd, czyli
Ie=0A.
Pozatym w zadaniu jet: "Zmiana napiecia batrii w granicach 0 do 2V
powoduje pojawienie się napięcia na emiterze Ueb = -0,6V." Nie jest
napisane, ze przy Eb=0V, Ueb jest równierz 0V.
--
+-----Pozdrawiam------+------Gadu-Gadu #897890------+
\ Mateusz Majchrzycki \ www.edytorstacji.prv.pl \
\ MateoM[at]poczta.fm \ Linux Register User #282201 \
+---------------------+-----------------------------+
From: "Marek Dzwonnik" <mdz_at_nospam_message.pl>
Subject: Re: Oblicznie napięcia kolektora w układzie OB
Date: Sun, 29 Sep 2002 15:08:16 +0200
Użytkownik "Mateusz Majchrzycki" <spam_at_nospam_spam.spam> napisał w wiadomości
news:an6tah$ub$1_at_nospam_news.tpi.pl...
Ale wtedy to zadanie nie ma sensu. Bo były by dwa stany:
1) Eb = 0 V i Ueb = 0V
2) Eb = 2V i Ueb = -0,6V
Drugi stan ma prawo być, ale pierwszy nie. Dlaczego? Dlatego, że jeżeli
Ueb = 0V to znaczy, że w obwodzie emitera nie płynie żaden prąd, czyli
Ie=0A.
Dlaczego nie? Stan dobry jak każdy inny. Ueb=0 -> Ie=0 -> Ic=0 ->
Tranzystor w stanie wyłaczenia -> Ucb = Vcc. Czyli całe napiecie baterii
zasilającej obwód w kolektora odkłada się na złączu C-B.
Pozatym w zadaniu jet: "Zmiana napiecia batrii w granicach 0 do 2V
powoduje pojawienie się napięcia na emiterze Ueb = -0,6V." Nie jest
napisane, ze przy Eb=0V, Ueb jest równierz 0V.
No właśnie - pojawienie_się Poza tym rozważania na temat prądów zerowych,
potencjałów pływających itp. na pewno nie leżą w zakresie takiego zadanka
;-) Z czystym sumieniem możesz przyjąć Ueb=0 | Ie=0.
MDz
From: "Mateusz Majchrzycki" <spam_at_nospam_spam.spam>
Subject: =?iso-8859-2?Q?Re:_Oblicznie_napi=EAcia_kolektora_w_uk=B3adzie_OB?=
Date: Sun, 29 Sep 2002 15:32:28 +0200
Pewnego dnia Marek Dzwonnik <mdz_at_nospam_message.pl> nastukał(a):
Ale wtedy to zadanie nie ma sensu. Bo były by dwa stany:
1) Eb = 0 V i Ueb = 0V
2) Eb = 2V i Ueb = -0,6V
Drugi stan ma prawo być, ale pierwszy nie. Dlaczego? Dlatego, że
jeżeli Ueb = 0V to znaczy, że w obwodzie emitera nie płynie żaden
prąd, czyli Ie=0A.
Dlaczego nie? Stan dobry jak każdy inny. Ueb=0 -> Ie=0 -> Ic=0 ->
Tranzystor w stanie wyłaczenia -> Ucb = Vcc. Czyli całe napiecie
baterii zasilającej obwód w kolektora odkłada się na złączu C-B.
No tak. Nie pomyślałem :)
Pozatym w zadaniu jet: "Zmiana napiecia batrii w granicach 0 do 2V
powoduje pojawienie się napięcia na emiterze Ueb = -0,6V." Nie jest
napisane, ze przy Eb=0V, Ueb jest równierz 0V.
No właśnie - pojawienie_się Poza tym rozważania na temat prądów
zerowych, potencjałów pływających itp. na pewno nie leżą w zakresie
takiego zadanka ;-) Z czystym sumieniem możesz przyjąć Ueb=0 | Ie=0.
No to skoro Ie = 0, to ze wzoru:
h21B = Ic/Ie (mam nadzieję, że dobry :))
wynika nam, że:
Ic = 0,98 * 0
Ic = 0
No to skoro Ic jest 0, to znaczyło by że w obwodzie kolktora nie płynie
prąd, co chyba by sie zgadzało (polaryzacja złącza BC przez Ec jest
zaporowa). Dobrze rozumuję?
--
+-----Pozdrawiam------+------Gadu-Gadu #897890------+
\ Mateusz Majchrzycki \ www.edytorstacji.prv.pl \
\ MateoM[at]poczta.fm \ Linux Register User #282201 \
+---------------------+-----------------------------+
From: "Marek Dzwonnik" <mdz_at_nospam_message.pl>
Subject: Re: Oblicznie napięcia kolektora w układzie OB
Date: Sun, 29 Sep 2002 15:54:47 +0200
Użytkownik "Mateusz Majchrzycki" <spam_at_nospam_spam.spam> napisał w wiadomości
news:an6vm2$kb0$1_at_nospam_news2.tpi.pl...
No to skoro Ic jest 0, to znaczyło by że w obwodzie kolktora nie płynie
prąd, co chyba by sie zgadzało (polaryzacja złącza BC przez Ec jest
zaporowa). Dobrze rozumuję?
Doskonale. Spójrz na tranzystor jak na dwie diody. Z tym że równolegle do
diody kolektorowej masz włączone źródło prądowe sterowane (ze wsp. alfa)
prądem płynącym przez złącze emiterowe.
BTW. Tranzystor włączony inwersyjnie (tzn. z zamienionymi E i C) działa
analogicznie. Tyle, że ma znacznie mniejsze współczynniki wzmocnienia (beta
= kilka).
MDz
From: "Marek Dzwonnik" <mdz_at_nospam_message.pl>
Subject: Re: Oblicznie napięcia kolektora w układzie OB
Date: Thu, 26 Sep 2002 18:55:47 +0200
Użytkownik "Mateusz Majchrzycki" <spam_at_nospam_spam.spam> napisał w wiadomości
news:amvb0b$5vh$1_at_nospam_news.tpi.pl...
A oto treść zadania:
Obwód emitera w układzie wspólnej bazy ma rezystancję RE = 1k. zmiana
napięcia baterii w granicach od 0 do 2V wywołuje pojawienie się napięcia
na emiterze UEB=-0,6V.
Oblicz o ile zmieni się napięcie na kolektorze deltaVCB, jeżeli
zwarciowy wspóółczynnik wzmocnienia prądowego h21B=0,98, Ec=12V, Rc=2k.
Masz znakomite założenie upraszczające, że spadek napięcia jest stały,
niezależnie od prądu emitera i wynosi Ueb=-0.6V. Czyli pomijamy fakt, że
prawdziwe złącze p-n ma ch-kę (mniej więcej) logarytmiczną. Dzięki temu
prąd w obwodzie emitera zalezy liniowo od napięcia baterii Eb. Oznaczmy
sobie napięcie baterii emiterowej przez U1 (żeby nam się nie myliło z ozn.
Ueb). Odniesione do masy (potencjału bazy), czyli strzałkowane do góry.
Zeby spolaryzować złącze e-b w kierunku przewodzenia U1, zastrzałkowane w
ten sposób jak na obrazku, musi oczywiście mieć wartość < 0. Prąd płynący w
obwodzie emitera policzysz z oczka
U1 = R1*Ie + Ueb
Statyczny współczynnik wzmocnienia prądowego, czyli stosunek prądu
wyjściowego do prądu wejściowego w układzie wspólnej bazy h21B (wsp. alfa
tranzystora) jest mniejszy od jedności. Oznacza to, że prąd emitera rozpływa
się pomiędzy kolektor (znakomita większość) i bazę (jedynie niewielka
część). Prąd bazy pochodzi (w uproszczeniu) od tych nośników
mniejszościowych wstrzykniętych przez złącze E-B w obszar bazy, którym nie
udało się dotrzeć przez zrekombinowaniem do warstwy zaporowej złącza B-C.
Stosunek Ic/Ib jest powszechnie znany jako parametr BETA tranzystora (lub
h21E - czyli statyczny wsp. wzm. prądowego w układzie WE).
(BTW. Jak się teraz oficjalnie nazywa układy pracy tranzystora?
W(spólna)B(aza), C(ommon)B(ase), czy jak dawniej O(bszczij)B(az)? ;-)
Skoro tak, to prąd kolektora jest równy
Ic = h21B * Ie
Spadek napięcia na rezystorze kolektorowym (nazwijmy go U2) wynosi:
U2 = Ic * Rc
Natomiast napięcie polaryzujące (zaporowo) złacze B-C można policzyć z
drugiego oczka jako różnicę pomiędzy napięciem baterii Ec i spadkiem
napięcia na rezystorze kolektorowym.
Zwróć uwagę, że mimo ułamkowego wzmocnienia prądowego z układu można uzyskać
duże wzmocnienie napięciowe. Tzn. jeżeli stosunek Rc/Re będzie znacząco
większy od jedności, to niewielkiej zmianie napięcia wejściowego (U1) będzie
towarzyszyła duża zmiana napięcia wyjściowego (U2).
Przypilnuj tylko, żeby Ci się zgadzały kierunki strzałkowania napięć i
prądów, bo ja własnie chyba coś zamieszałem.
--
Marek Dzwonnik mdz_at_nospam_message.pl
GG: #2061027 (zwykle jako 'dostępny-niewidoczny')
From: "Mateusz Majchrzycki" <spam_at_nospam_spam.spam>
Subject: =?iso-8859-2?Q?Re:_Oblicznie_napi=EAcia_kolektora_w_uk=B3adzie_OB?=
Date: Fri, 27 Sep 2002 16:01:04 +0200
Pewnego dnia Marek Dzwonnik <mdz_at_nospam_message.pl> nastukał(a):
Statyczny współczynnik wzmocnienia prądowego, czyli stosunek prądu
wyjściowego do prądu wejściowego w układzie wspólnej bazy h21B (wsp.
alfa tranzystora) jest mniejszy od jedności.
Jak rozumiem wzór na h21B dla tranzystora NPN w układzie OB jest taki:
h21B = IC/IE.
W książce Elektronika 5 znalazłem wzór na h21B, dla tranz. NPN, w
układzie OE, i wzór ten miał postać: h21B = -(deltaIC/deltaIE). Czy
dobrze rozumiem, że postać tego wzoru zalezy od układy pracy
tranzystora?
(BTW. Jak się teraz oficjalnie nazywa układy pracy tranzystora?
W(spólna)B(aza), C(ommon)B(ase), czy jak dawniej O(bszczij)B(az)? ;-)
Ja spotykam się tylko z oznaczeniami WB, i OB :)
(Chociaz słyszałem, że ten pierwszy jest niepolecany, bo układ WE może
się pomylić z wejściem :))
A myślałem, że OB to z angielskiego :)
Skoro tak, to prąd kolektora jest równy
Ic = h21B * Ie
No, ale jaki jest prawidłowy wzór na h21B? Bo ja już zwątpiłem :\
Przypilnuj tylko, żeby Ci się zgadzały kierunki strzałkowania napięć i
prądów, bo ja własnie chyba coś zamieszałem.
Chyba się wszystko zgadza. Po moich obliczeniach wyszła mi deltaUcb =
3,92V.
Bardzo dziękuję za pomoc :)
--
+-----Pozdrawiam------+------Gadu-Gadu #897890------+
\ Mateusz Majchrzycki \ www.edytorstacji.prv.pl \
\ MateoM[at]poczta.fm \ Linux Register User #282201 \
+---------------------+-----------------------------+
From: "Marek Dzwonnik" <mdz_at_nospam_message.pl>
Subject: Re: Oblicznie napięcia kolektora w układzie OB
Date: Fri, 27 Sep 2002 22:06:39 +0200
Użytkownik "Mateusz Majchrzycki" <spam_at_nospam_spam.spam> napisał w wiadomości
news:an201c$hsc$1_at_nospam_news.tpi.pl...
Statyczny współczynnik wzmocnienia prądowego, czyli stosunek prądu
wyjściowego do prądu wejściowego w układzie wspólnej bazy h21B (wsp.
alfa tranzystora) jest mniejszy od jedności.
Jak rozumiem wzór na h21B dla tranzystora NPN w układzie OB jest taki:
h21B = IC/IE.
W książce Elektronika 5 znalazłem wzór na h21B, dla tranz. NPN, w
układzie OE, i wzór ten miał postać: h21B = -(deltaIC/deltaIE). Czy
dobrze rozumiem, że postać tego wzoru zalezy od układy pracy
tranzystora?
Uhhh... Widzę, że trzeba będzie trochę uporządkować. Niestety nie mam pod
ręką żadnego skryptu, a wtórny analfabetyzm postępowy robi swoje ;-))
Jeśli nagadam głupot - poprawcie!
Jeżeli tranzystor (obojętnie czy pnp czy npn) pracuje w obszarze aktywnym -
tzn. E-B spolaryzowane w kier. przewodzenia, B-C w kier. zaporowym - to
możemy określić dwa fizyczne współczynniki wzmocnienia:
ALFA = Ic/Ie - (zwany też wsp. wzmocnienia prądowego w układzie OB)
BETA= Ic/Ib - (zwany też wsp. wzmocnienia prądowego w układzie OE)
Ponieważ Ie = Ic+Ib to oba współczynniki łączy zależność:
ALFA = BETA / (BETA+1)
Wyjaśnijmy teraz skąd biorą się oznaczenia h21E itp.
Otóż, w każdym z trzech możliwych układów pracy możemy nasz tranzystor
potraktować jak czwórnik. Jak na uczciwy czwórnik przystało ma parę zacisków
wejściowych i parę zacisków wyjściowych:
W układzie OE:
- zaciski wejściowe: górny: baza; dolny: emiter
- zaciski wyjściowe: górny: kolektor; dolny: emiter
W układzie OB:
- zaciski wejściowe: górny: emiter; dolny: baza
- zaciski wyjściowe: górny: kolektor; dolny: baza
Parametry elektryczne każdej pary zacisków (wejściowej lub wyjściowej) są
reprezentowane przez odpowiadający im układ zastępczy. Pomijając technikę
mikrofalową (tzn. macierze rozproszenia [S]), zazwyczaj stosuje się jeden z
dwóch układów zastępczych:
-
impedancyjny składający się z połączonych szeregowo: impedancji i
sterowanego źródła napięciowego
-
admitancyjny - składający się z z połączonych równolegle: admitancji i
sterowanego źródła prądowego.
Układy te są równoważne i łatwe do przekształcenia z jednego w drugi (patrz:
zasady Thevenina i Nortona)
Stąd wniosek, że parametry każdej pary zacisków są reprezentowane przez dwie
wartości, natomiast cały czwórnik jest opisany przez cztery liczby - czyli
macierz 2x2
Zaleznie od przyjetego układu zastępczego może to być:
- macierz impedancyjna [Z] (impedancyjne uklady zastępcze na wejściu i na
wyjściu)
- macierz admitancyjna [Y] (admitancyjne uklady zastępcze na wejściu i na
wyjściu)
- macierz hybrydowa [H] ( układ impedancyjny po stronie wejsciowej i
admitancyjny na zaciskach wyjsciowych)
Parametery hxxX są właśnie współczynnikami macierzy hybrydowej.
Litera E,B,C oznacza w jakim układzie został połączony tranzystor
reprezentowany przez nasz czwórnik.
Przy czym literami dużymi (E,B,C) oznacza się parametry macierzy wyznaczone
w warunkach statycznych, natomiast małymi literami (e,b,c) parametry
małosygnałowe - czyli wyznaczane dla sygnałów zmiennych o zadanej
częstotliwości. Małosygnałowe - tzn. amplituda sygnałów zmiennych jest na
tyle mała, że tranzystor możemy traktować jak element liniowy.
Przykładowo - w układzie OE:
h11E - impedancja (rezystancja - bo mamy warunki statyczne) wejściowa w
układzie wspólnego emitera. Czyli stosunek napięcia/prądu wejsciowego (przy
zwartym wyjściu - żeby nie było oddziaływania zwrotnego)
h12E - napięciowy współczynnik oddziaływania zwrotnego. Mówi o tym jak
zmiana napięcia na kolektorze (układ OE) wpływa na napięcie panujące na
złączu EB
h21E - współczynnik wzmocnienia prądowego (w przód). Czyli stosunek
wydajności wyjściowego źródła prądowego do wartości prądu wejściowego. W
praktyce odpowiada to współczynikowi BETA tranzystora (Ic/Ib)
h22E - admitancja (konduktancja) wyjściowa. Czyli stosunek prądu/napięcia
wyjściowego (przy rozwartym wejściu, tzn. zerowy prąd wejściowy nie daje
oddziaływania w przód). Jeśli spojrzysz na wykres ch-ki Ic(Ucb) przy
Ib=const tranzystora to zobaczysz, że w miarę wzrostu napięcia Uce, prąd
kolektora Ic najpierw rośnie (obszar nasycenia Ic < BETA*Ib), potem ch-a
zakrzywia się (tranzystor wychodzi z nasycenia) aż dochodzi do płaskiego
poziomego odcinka Ic=BETA*Ib (obszar pracy aktywnej). Tak to wygląda to w
przypadku idealnym. W tranzystorze rzeczywistym, odcinek ten wcale nie jest
całkiem płaski i poziomy. W miarę wzrostu napięcia Ucb prąd kolektora
(nieznacznie) wzrasta. Jest to wynikiem tzw. efektu Early-ego*. W układzie
zastępczym efekt ten jest reprezentowany przez niewielką (rzędu 1E-5 S)
admitancję właczoną równolegle do wyjścia tranzystora.
W książce Elektronika 5 znalazłem wzór na h21B, dla tranz. NPN, w
układzie OE, i wzór ten miał postać: h21B = -(deltaIC/deltaIE). Czy
dobrze rozumiem, że postać tego wzoru zalezy od układy pracy
tranzystora?
Jak widzisz wsp. h21B odnosi się do układu OB a nie OE. Tzn. w macierzy
h21 jest tym samym - czyli wsp. wzmocnienia prądowego. Tyle że dla
tranzystora w układzie OE typową wartością h21E jest np. 100 (czyli w
praktyce BETA), natomiast dla tranzystora w układzie OB typowa będzie
wartość h21B=0.99 (czyli w praktyce ALFA)
Tyle potrafię powtórzyć z pamięci. Jeżeli nagdałem głupot to mam nadzieję,
że grupowicze mnie szybko poprawią. Po dalsze szczegóły muszę odesłać Cię do
książek. Czyli jakiejś składanki Teorii Obwodów z Przyrządami
Półprzewodnikowymi.
*) Efekt Early-ego - wzrost współczynnika wzmocnienia wynikający ze wzrostu
sprawności transportu nośników w bazie. Rosnące napięcie Ucb poszerza,
kosztem szerokości bazy, obszar warstwy zaporowej złącza C-B. W skracającej
się bazie rekombinuje coraz mniej nośników wstrzykiwanych z emitera, dzieki
czemu rośnie sprawność transportu w kierunku złącza C-B i maleje prąd
rekombinacji uciekający do bazy. Czyli w efekcie rośnie ALFA.
--
Marek Dzwonnik mdz_at_nospam_message.pl
GG: #2061027 (zwykle jako 'dostępny-niewidoczny')
From: "Mateusz Majchrzycki" <spam_at_nospam_spam.spam>
Subject: =?iso-8859-2?Q?Re:_Oblicznie_napi=EAcia_kolektora_w_uk=B3adzie_OB?=
Date: Sat, 28 Sep 2002 15:26:45 +0200
Pewnego dnia Marek Dzwonnik <mdz_at_nospam_message.pl> nastukał(a):
Użytkownik "Mateusz Majchrzycki" <spam_at_nospam_spam.spam> napisał w wiadomości
news:an201c$hsc$1_at_nospam_news.tpi.pl...
Statyczny współczynnik wzmocnienia prądowego, czyli stosunek prądu
wyjściowego do prądu wejściowego w układzie wspólnej bazy h21B (wsp.
alfa tranzystora) jest mniejszy od jedności.
Jak rozumiem wzór na h21B dla tranzystora NPN w układzie OB jest
taki: h21B = IC/IE.
W książce Elektronika 5 znalazłem wzór na h21B, dla tranz. NPN, w
układzie OE, i wzór ten miał postać: h21B = -(deltaIC/deltaIE). Czy
dobrze rozumiem, że postać tego wzoru zalezy od układy pracy
tranzystora?
Uhhh... Widzę, że trzeba będzie trochę uporządkować. Niestety nie mam
pod ręką żadnego skryptu, a wtórny analfabetyzm postępowy robi swoje
;-)) Jeśli nagadam głupot - poprawcie!
<CIACH WYWÓD O WSPÓŁCZYNNIKACH>
No to teraz już wszystko jasne. Wielkie dzięki :)
--
+-----Pozdrawiam------+------Gadu-Gadu #897890------+
\ Mateusz Majchrzycki \ www.edytorstacji.prv.pl \
\ MateoM[at]poczta.fm \ Linux Register User #282201 \
+---------------------+-----------------------------+
From: "teedd" <tadekj_at_nospam_poczta.onet.pl>
Subject: Re: Oblicznie napięcia kolektora w układzie OB
Date: Sat, 28 Sep 2002 16:50:57 +0200
Chylę czoła.
teedd
From: ladzk_at_nospam_waw.pdi.net (Dariusz K. Ladziak)
Subject: Re: =?iso-8859-2?Q?Re:_Oblicznie_napi=EAcia_kolektora_w_uk=B3adzie_OB?=
Date: Fri, 27 Sep 2002 22:01:06 GMT
On Fri, 27 Sep 2002 16:01:04 +0200, "Mateusz Majchrzycki"
<spam_at_nospam_spam.spam> wrote:
Pewnego dnia Marek Dzwonnik <mdz_at_nospam_message.pl> nastukał(a):
Statyczny współczynnik wzmocnienia prądowego, czyli stosunek prądu
wyjściowego do prądu wejściowego w układzie wspólnej bazy h21B (wsp.
alfa tranzystora) jest mniejszy od jedności.
Jak rozumiem wzór na h21B dla tranzystora NPN w układzie OB jest taki:
h21B = IC/IE.
NIe. To jest wzor na H21B.
W książce Elektronika 5 znalazłem wzór na h21B, dla tranz. NPN, w
układzie OE, i wzór ten miał postać: h21B = -(deltaIC/deltaIE). Czy
dobrze rozumiem, że postać tego wzoru zalezy od układy pracy
tranzystora?
Nie od ukladu pracy a od tego co wzor opisuje. NIe myl H21B z h21B
(pierwszy to wspolczynnik wzmocnienia pradowego statyczny, drugi -
dynamiczny...)
--
Darek