Teoria - pomocy!
Masz problem? Zapytaj na forum elektroda.pl
From: Butcher <butcher1.nospam.spamerze_at_nospam_gazeta.pl>
Subject: Teoria - pomocy!
Date: Mon, 17 Jan 2005 20:10:43 +0100
Na wstepie chcialbym napisac, ze nie mam zielonego pojecia o elektronice.
Jestem studentem informatyki, ale na polibudzie, wiec chcac nie chcac - mam
taki przedmiot co zwie sie "Podstawy elektroniki i miernictwa", z ktorego
caly rok bez wyjatku nic nie czai. Obecnie na laborkach nasza grupa ma do
oddania ostatnie sprawozdanie z cwiczenia pt. "Poprawianie wspolczynnika
mocy" i na ten temat nic nie ma w necie. Cwiczenia polegalo na zmierzeniu
rezystancji wewnetrznej zrodla i odbiornika (12.83 Ohm, 12.94 Ohm),
zmierzeniu napiecia na odbiorniku (13.9 V), zmierzeniu pradu plynacego ze
zrodla do odbiornika (106.5 mA) i na dolaczaniu rownolegle kolejnych
kondensator 4.7 mikroF i mierzeniu pradu (wyniki ponizej):
(1)-liczba dołączonych kondensatorów, (2)-zmierzony prąd [mA]
|(1)| (2) |
|---|-----|
| 0 |106,5|
| 1 | 90 |
| 2 | 76 |
| 3 | 65 |
| 4 | 58 |
| 5 |57,7 | (minimum)
| 6 | 64 |
| 7 | 76 |
Cwiczeniu wskazalo, ze wartosc skuteczna pradu osiaga minimum przy
podpieciu 5 kondensatorow. To wiem, bo zmierzylismy. Czesc obliczeniowa
sprawozdania z tego cwiczenia (z ktora wlasnie jest problem) sklada sie z
nastepujacych polecen:
1. Obliczyc reaktancje odbiornika wykorzystujac wyniki odpowiednich
pomiarow. (tutaj dowiedzialem sie tylko, ze omega = 50Hz - prad sieciowy, i
ze odbiornik ma charakter indukcyjny; nic mi to nie mowi - pisze to co
uslyszalem dzisiaj)
2. Obliczyc cos(phi) odbiornika. (zupelna magia)
3. Obliczyć wartości cos(phi) dla kolejno dolaczanych kondensatorow.
Zastosowac dwie metody: a) z wykorzystaniem zmierzonych wartosci
skutecznych pradow, b) z wykorzystaniem odczytanych na elemnetach wartosci
pojemnosci.
4. Obliczyc moc czynna tracona w zrodle dla odbiornika nieskompensowanego i
skompensowanego.
5. Obliczyc o ile (procentowo) maleja straty mocy w zrodle w wyniku
kompensacji.
Jesli ktos ma jakas wiedze teoretyczna z tej dziedziny i moze mi pokrotce
wyjasnic o co w tym wszystkim chodzi to bede naprawde bardzo wdzieczny.
Nawet w sumie tlumaczenie mi niepotrzebne, bo zapewne nic nie skumam, ale
przy tych danych, ktore podalem potrzebne mi sa odpowiednie wzory, dzieki
ktorym dokonam tych obliczyc. Z gory OGROMNE thx za pomoc!
Date: Tue, 18 Jan 2005 00:01:00 +0100
From: badworm <nospam_at_nospam_post.pl>
Subject: Re: Teoria - pomocy!
Dnia 2005-01-17 20:10, Użytkownik Butcher napisał:
Jesli ktos ma jakas wiedze teoretyczna z tej dziedziny i moze mi pokrotce
wyjasnic o co w tym wszystkim chodzi to bede naprawde bardzo wdzieczny.
Nawet w sumie tlumaczenie mi niepotrzebne, bo zapewne nic nie skumam, ale
przy tych danych, ktore podalem potrzebne mi sa odpowiednie wzory, dzieki
ktorym dokonam tych obliczyc. Z gory OGROMNE thx za pomoc!
Trochę dziwne, że kompensacja mocy biernej wchodzi w zakres laborek z
elektroniki i to na informatyce - to jest akurat działka elektryków a
nie elektroników. Dlatego też wskazówek jak sobie poradzić z zadaniem
szukaj w podręcznikach do elektrotechniki.
--
Pozdrawiam Bad Worm badworm{"a" w kolku}post[punkt]pl
GG# 2400455 ICQ# 320399066
http://dobreprogramy.pl/index.php?dz=8&a=24
http://browsehappy.pl/
From: Butcher <butcher1.nospam.spamerze_at_nospam_gazeta.pl>
Subject: Re: Teoria - pomocy!
Date: Tue, 18 Jan 2005 16:49:34 +0100
Dnia Tue, 18 Jan 2005 00:01:00 +0100, badworm napisał(a):
Trochę dziwne, że kompensacja mocy biernej wchodzi w zakres laborek z
elektroniki i to na informatyce - to jest akurat działka elektryków a
nie elektroników. Dlatego też wskazówek jak sobie poradzić z zadaniem
szukaj w podręcznikach do elektrotechniki.
Ja nawet nie wiem co to znaczy ta kompensacja i nawet nie chce wiedziec...
Potrzebne mi tylko wzory na obliczenie tego calego badziewia...
From: "SP9LWH" <spam_at_nospam_autorom.pl>
Subject: Re: Teoria - pomocy!
Date: Tue, 18 Jan 2005 21:05:18 +0100
Użytkownik "Butcher" <butcher1.nospam.spamerze_at_nospam_gazeta.pl> napisał w
wiadomości news:5yir7uc7o1zk$.1cq8q7t5iv94g$.dlg_at_nospam_40tude.net...
Ja nawet nie wiem co to znaczy ta kompensacja i nawet nie chce wiedziec...
E......tam
Wbrew pozorom to jest bardzo proste i powszechnie używane od wielu lat
Generalnie chodzi o zmniejszenie strat w liniach przesyłowych poprzez
zmniejszenie prądu poprzez zbliżenie się do rezonansu indukcyjności
odbiornika i dołączanych kondensatorów.
Potrzebne mi tylko wzory na obliczenie tego całego badziewia...
Tu będzie gorzej, bo ktoś musiałby zadać sobie trud przekształcania prostych
wzorów Kirchoffa dla prądu zmiennego i wykonania paru przekształceń na
liczbach zespolonych
From: "Tomasz Bednarz" <tb(usunTO)_at_nospam_internet.pl>
Subject: Re: Teoria - pomocy!
Date: Tue, 18 Jan 2005 21:41:24 +0100
(...)
Ja nawet nie wiem co to znaczy ta kompensacja i nawet nie chce wiedziec...
to olej te studia skoro nie chesz wiedziec ....
jaki z ciebie przyszly informatyk skoro czemus takiemu nie potrafisz dac
rady!?
Potrzebne mi tylko wzory na obliczenie tego calego badziewia...
a wzor na moc uwzgledniajacy cosinus fi kojarzysz ?
tylko nie mow ze nie bylo?!
a moze skoro studiujesz informatyke to napisz programik :-) liczacy to to ?
TB
From: Butcher <butcher1.nospam.spamerze_at_nospam_gazeta.pl>
Subject: Re: Teoria - pomocy!
Date: Tue, 18 Jan 2005 22:39:14 +0100
Dnia Tue, 18 Jan 2005 21:41:24 +0100, Tomasz Bednarz napisał(a):
Ja nawet nie wiem co to znaczy ta kompensacja i nawet nie chce wiedziec...
to olej te studia skoro nie chesz wiedziec ....
jaki z ciebie przyszly informatyk skoro czemus takiemu nie potrafisz dac
rady!?
Moj kierunek srednio jest zwiazany z poprawianiem wspolczynnika mocy...
Potrzebne mi tylko wzory na obliczenie tego calego badziewia...
a wzor na moc uwzgledniajacy cosinus fi kojarzysz ?
tylko nie mow ze nie bylo?!
Kojarze. Skad mam wziac moc? Dane napisalem i gdybysmy mieli pomierzona moc
to nawet bym Wam glowy nie zawracal. Prawde mowiac to obecnie nawet
bardziej interesuje mnie obliczenie reaktancji odbiornika, bo to to
zupelnie nie wiem jak ruszyc...
a moze skoro studiujesz informatyke to napisz programik :-) liczacy to to ?
Pomysl niezly. Wzory?
From: "ST" <slawtel_at_nospam_altechk.pt>
Subject: Re: Teoria - pomocy!
Date: Wed, 19 Jan 2005 08:26:12 +0100
a moze skoro studiujesz informatyke to napisz programik :-) liczacy to
to ?
Pomysl niezly. Wzory?
No właśnie... najlepiej z książki... kiedyś był taki przedmiot "Sieci
elektryczne"
i tam był ten wzór (ok. 20 lat temu w technikum elektrycznym)... Pewnie wzór
jest
starszy...
ST
From: "SP9LWH" <spam_at_nospam_autorom.pl>
Subject: Re: Teoria - pomocy!
Date: Wed, 19 Jan 2005 10:23:40 +0100
Użytkownik "Butcher" <butcher1.nospam.spamerze_at_nospam_gazeta.pl> napisał w
wiadomości news:1ubysn8phxkmk.1tggxkclto22d$.dlg_at_nospam_40tude.net...
Kojarze. Skad mam wziac moc? Dane napisalem i gdybysmy mieli pomierzona
moc
to nawet bym Wam glowy nie zawracal. Prawde mowiac to obecnie nawet
bardziej interesuje mnie obliczenie reaktancji odbiornika, bo to to
zupelnie nie wiem jak ruszyc...
rezystancja źródła Rz=12,83
reaktancja źródła Xz = nieznana, może zero ? o ile to nie był zwykły
transformator:-)
rezystancja odbiornika=Ro=12,94
impedancja całego obwodu Z= U/I=13,9V/0,1065A=~131 Om
reaktancja w obwodzie X=sqrt(131^2-(12,83+12,94)^2)=~128 Om
Ile z tego przypada na źródło ? Trzeba by sprawdzić wpływ kondensatorów na
prąd
Reaktancja jednego kondensatora 4,7uF: =1/2/pi/f/C =~677 Om
itd.
From: Butcher <butcher1.nospam.spamerze_at_nospam_gazeta.pl>
Subject: Re: Teoria - pomocy!
Date: Wed, 19 Jan 2005 23:26:35 +0100
Dnia Wed, 19 Jan 2005 10:23:40 +0100, SP9LWH napisał(a):
rezystancja źródła Rz=12,83
reaktancja źródła Xz = nieznana, może zero ? o ile to nie był zwykły
transformator:-)
rezystancja odbiornika=Ro=12,94
impedancja całego obwodu Z= U/I=13,9V/0,1065A=~131 Om
reaktancja w obwodzie X=sqrt(131^2-(12,83+12,94)^2)=~128 Om
Ile z tego przypada na źródło ? Trzeba by sprawdzić wpływ kondensatorów na
prąd
Reaktancja jednego kondensatora 4,7uF: =1/2/pi/f/C =~677 Om
itd.
To trochę rozjaśnia. Nadal nie wiem jak obliczyć reaktancję odbiornika (bo
to chyba nie to samo co reaktancja całego obwodu) i jak później liczyć te
kosinusy, bo nie mam przecież mocy... Chyba jutro popełnię trochę
samobójczy akt i pójdę do gościa od laborek zapytać o te obliczenia...
From: Butcher <butcher1.nospam.spamerze_at_nospam_gazeta.pl>
Subject: Re: Teoria - pomocy!
Date: Thu, 20 Jan 2005 17:06:30 +0100
Dnia Wed, 19 Jan 2005 23:26:35 +0100, Butcher napisał(a):
To trochę rozjaśnia. Nadal nie wiem jak obliczyć reaktancję odbiornika (bo
to chyba nie to samo co reaktancja całego obwodu) i jak później liczyć te
kosinusy, bo nie mam przecież mocy... Chyba jutro popełnię trochę
samobójczy akt i pójdę do gościa od laborek zapytać o te obliczenia...
No i zonk... Gosciu troche sie posmial z tego co mu gadalem i powiedzial,
ze czeka w poniedzialek na sprawozdanie :/ . Prosze wiec jeszcze raz o
poinstruowanie mnie - jak obliczac te kosinusy. Zalozmy, ze na ta
reaktancje go wytne i napisze reaktancje obwodu, ze niby mi sie pomylilo,
ale czesc punktow obliczen oleje, ale te kosinusy chyba sa bardzo istotne w
tym przypadku, a IMHO zeby je liczyc potrzebna mi mocy, a nie mierzylismy
nic watomierzem (bo nie bylo tego w programie cwiczenia). Moze wiec ktos
tylko objasnic jak liczyc te moce, a docelowo - kosinusy wyrazajace
wspolczynnik mocy?
From: "SP9LWH" <spam_at_nospam_autorom.pl>
Subject: Re: Teoria - pomocy!
Date: Thu, 20 Jan 2005 17:32:30 +0100
Użytkownik "Butcher" <butcher1.nospam.spamerze_at_nospam_gazeta.pl> napisał w
wiadomości news:prb8bp3rwvzp$.1bib96reakwx3$.dlg_at_nospam_40tude.net...
No i zonk... Gosciu troche sie posmial z tego co mu gadalem i powiedzial,
ze czeka w poniedzialek na sprawozdanie :/ . Prosze wiec jeszcze raz o
poinstruowanie mnie - jak obliczac te kosinusy. Zalozmy, ze na ta
reaktancje go wytne i napisze reaktancje obwodu, ze niby mi sie pomylilo,
Namaluj sobie szeregowy obwód U,Xz,Rz,Ro,Xo
Do szeregowo połączonych Ro,Xo będziesz równolegle dołączał C
Szkoda , że nie mierzyliście napięcia na odbiorniku
Zakładając, że Twoje pomiary są w miarę dokładne z przyrostu pojemności i
prądu da się oszacować (wyliczyć) reaktancję źródła.
Zakładam tu przypadek, że pojemność źródła i odbiornika jest zero.
Rozpisz wzory , podstaw liczby
Wzory na prawo Ohma i Kirchoffa dla prądów zmiennych znajdziesz w
podręczniku do elektrotechniki , nawet z technikum elektrycznego.
To co zmierzyłeś podstawisz do programu, choćby arkusza kalkulacyjnego i ci
wyliczy.
From: Butcher <butcher1.nospam.spamerze_at_nospam_gazeta.pl>
Subject: Re: Teoria - pomocy!
Date: Thu, 20 Jan 2005 21:05:46 +0100
Dnia Thu, 20 Jan 2005 17:32:30 +0100, SP9LWH napisał(a):
Zakładając, że Twoje pomiary są w miarę dokładne z przyrostu pojemności i
prądu da się oszacować (wyliczyć) reaktancję źródła.
Dobra, olac juz ta reaktancje odbiornika. Napisz ta reaktacje obwodu i jak
cos to nie skumalem. Teraz problemem nr 1 jest wyliczenie tych kosinusow,
gdy nie mam danej mocy. Jakby mial moc to zadne problem bo P=UI*Cos(phi),
ale nie mam mocy. Jak wiec porachowac ten kosinus? Zrobie tylko te kosinusy
i daruje sobie dalej te obliczenia...
From: "SP9LWH" <spam_at_nospam_autorom.pl>
Subject: Re: Teoria - pomocy!
Date: Thu, 20 Jan 2005 22:06:13 +0100
Użytkownik "Butcher" <butcher1.nospam.spamerze_at_nospam_gazeta.pl> napisał w
wiadomości news:1w28qson0k26u$.143tdgdaoptl.dlg_at_nospam_40tude.net...
Dobra, olac juz ta reaktancje odbiornika. Napisz ta reaktacje obwodu i jak
cos to nie skumalem. Teraz problemem nr 1 jest wyliczenie tych kosinusow,
gdy nie mam danej mocy. Jakby mial moc to zadne problem bo P=UI*Cos(phi),
ale nie mam mocy. Jak wiec porachowac ten kosinus? Zrobie tylko te
kosinusy
i daruje sobie dalej te obliczenia...
W formie tekstowej nie napisze ci tych wzorów bo to będzie nieczytelne
Gdyby reaktancja źródła była zero (sama rezystancja) to z pomiarów bez
kondensatora, zakładając, że zmierzono wartość skuteczną napięcia jałowego i
prądu w obwodzie w którym jest przebieg sinusoidalny bez zniekształceń o
częstotliwości 50Hz i wszystkie elementy obwodu są liniowe
Wychodzi: rezystancja odbiornika R=12,94 Omów i reaktancja X=j128 Omów
Dla takiego układu cos fi =R/Z=0,10
{Z=R^2+X^2}
Ale prawdopodobnie reaktancja źródła była bliska j50 Omów.
Jej wyznaczenie to może być niezależna laborka.
Wtedy reaktancja odbiornika byłaby tylko j78 omów czyli cos fi odbiornika
=0,16
A z kompensacją...rośnie
Dla Xz=0 , cos(fi) przyjmuje wartości dla kolejnych C od 0 do 7 szt.:
0,10
0,12
0,16
0,23
0,39
0,91
0,57
0,29
Moc czynną traconą w źródle możesz szacować jako I^2*Rz (gdzie I to
zmierzony prąd, Rz - zmierzona rezystancja źródła)
Jak było naprawdę musisz zerżnąć od tych co byli przed Tobą i zaliczyli
celująco.
Nie tylko nie masz mocy, ale nie masz napięcia na odbiorniku, a pomiary są
coś nie za bardzo kompletne.
Date: Thu, 20 Jan 2005 22:08:28 +0100
From: RoMan Mandziejewicz <roman_at_nospam_pik-net.pl>
Subject: Re: Teoria - pomocy!
Hello SP9LWH,
Thursday, January 20, 2005, 10:06:13 PM, you wrote:
[...]
{Z=R^2+X^2}
Z = sqrt(R^2 + X^2)
[...]
--
Best regards,
RoMan mailto:roman_at_nospam_pik-net.pl
From: "SP9LWH" <spam_at_nospam_autorom.pl>
Subject: Re: Teoria - pomocy!
Date: Thu, 20 Jan 2005 22:16:37 +0100
Użytkownik "RoMan Mandziejewicz" <roman_at_nospam_pik-net.pl> napisał w wiadomości
news:1910195644.20050120220828_at_nospam_pik-net.pl...
{Z=R^2+X^2}
Z = sqrt(R^2 + X^2)
Oczywiście! Ot literówka z nadgorliwości:-(
Myślałem , ze nikt inny tego wątku nie czyta !
Może ty mu wyliczysz to co chce ?
Taka łamigłówka odświeżająca:-)
Może ja się gdzieś więcej razy machnąłem przy przekształceniach wzorków i
reaktancji źródła wyliczyć rozsądnie nie umiem.
Date: Thu, 20 Jan 2005 22:28:19 +0100
From: RoMan Mandziejewicz <roman_at_nospam_pik-net.pl>
Subject: Re: Teoria - pomocy!
Hello SP9LWH,
Thursday, January 20, 2005, 10:16:37 PM, you wrote:
{Z=R^2+X^2}
Z = sqrt(R^2 + X^2)
Oczywiście! Ot literówka z nadgorliwości:-(
Myślałem , ze nikt inny tego wątku nie czyta !
Czytam wszystko bez wątkowania...
Może ty mu wyliczysz to co chce ?
Nie, dziękuję - zawsze się rąbnę o jakieś zero albo podzielę zamiast
pomnożyć :-(
[...]
--
Best regards,
RoMan mailto:roman_at_nospam_pik-net.pl
From: Butcher <butcher1.nospam.spamerze_at_nospam_gazeta.pl>
Subject: Re: Teoria - pomocy!
Date: Thu, 20 Jan 2005 23:41:09 +0100
Dnia Thu, 20 Jan 2005 22:06:13 +0100, SP9LWH napisał(a):
Nie tylko nie masz mocy, ale nie masz napięcia na odbiorniku, a pomiary są
coś nie za bardzo kompletne.
Pomiary sa na bank kompletne. Zreszta robilem wszystko zgodnie z
instrukcjami w skrypcie. Poza tym zassaj sobie skrypt do naszych laborek:
http://bursztyn.cse.put.poznan.pl/claroline/document/document.php
plik sie nazywa LabElektron_041212.pdf . Jest to ćwiczenie nr 9. Tam jest
napisane, jakie pomiary robić (zresztą prowadzący ćwiczenia nas jeszcze
instruuje w międzyczasie) i jest zmierzone wszystko co (wedlug tego durnego
skryptu) powinno byc.
From: "SP9LWH" <spam_at_nospam_autorom.pl>
Subject: Re: Teoria - pomocy!
Date: Fri, 21 Jan 2005 14:22:54 +0100
Użytkownik "Butcher" <butcher1.nospam.spamerze_at_nospam_gazeta.pl> napisał w
wiadomości news:1dplct49hf0r9.11hq7ng8ecyza$.dlg_at_nospam_40tude.net...
instrukcjami w skrypcie. Poza tym zassaj sobie skrypt do naszych laborek:
http://bursztyn.cse.put.poznan.pl/claroline/document/document.php
plik sie nazywa LabElektron_041212.pdf . Jest to ćwiczenie nr 9. Tam jest
Nie umiem tego znaleźć
Chce ode mnie jakieś hasło
Wyślij mi to na priv
From: Butcher <butcher1.nospam.spamerze_at_nospam_gazeta.pl>
Subject: Re: Teoria - pomocy!
Date: Fri, 21 Jan 2005 16:29:39 +0100
Dnia Fri, 21 Jan 2005 14:22:54 +0100, SP9LWH napisał(a):
Nie umiem tego znaleźć
Chce ode mnie jakieś hasło
Faktycznie czepia sie o jakies hasla. Podaje wiec bezposredni adres do
dokumentu, bo okazuje, ze mozna ssac go bezposrednio:
http://bursztyn.cse.put.poznan.pl/PEIMLAB/document/LabElektron_041212.pdf
From: "SP9LWH" <spam_at_nospam_autorom.pl>
Subject: Re: Teoria - pomocy!
Date: Fri, 21 Jan 2005 19:23:53 +0100
Użytkownik "Butcher" <butcher1.nospam.spamerze_at_nospam_gazeta.pl> napisał w
wiadomości news:t93d52ldel5u.1az5rq566avz$.dlg_at_nospam_40tude.net...
http://bursztyn.cse.put.poznan.pl/PEIMLAB/document/LabElektron_041212.pdf
Jakie wyście zmierzyli napięcie ? Jałowe czy na odbiorniku bez kondensatorów
?
Wg skryptu miało być na odbiorniku
Wtedy
1. Impedancja odbiornika wynosi Z=U/I=130,5 om
reaktancja odbiornika Xo= sqrt(Z^2-Ro^2)=129,9
2 cos fi odbiornika= Ro/Z=0,10
3 cos fi wg pojemności
dla -j(Xc/k) II (Ro+jXo).
Xc=1/2/pi/f/C=677,3 Om
k=0....7
cos fi
0,10
0,12
0,16
0,23
0,40
0,95
0,52
0,27
co fi wg prądu - nie wiem o co chodzi - nie umiem policzyć
4 moc w źródle (Rz*I^2) w miliwatach dla k=0 ....7
Pz [mW]
146
104
74
54
43
43
53
74
5 maleją procentowo o (146-43)/146=~70%
From: "SP9LWH" <spam_at_nospam_autorom.pl>
Subject: Re: Teoria - pomocy!
Date: Thu, 20 Jan 2005 19:03:05 +0100
Użytkownik "Butcher" <butcher1.nospam.spamerze_at_nospam_gazeta.pl> napisał w
wiadomości news:prb8bp3rwvzp$.1bib96reakwx3$.dlg_at_nospam_40tude.net...
ze czeka w poniedzialek na sprawozdanie :/ . Prosze wiec jeszcze raz o
No i będzie problem:-(
Nie udało mi się wyliczyć reaktancji źródła - wychodzi bardzo różna dla
różnych kombinacji pojemności.
Coś jest nie tak z pomiarami, albo w obwodzie był znacznie odkształcony prąd
lub inne "niespodziewajki":-(
From: "SP9LWH" <spam_at_nospam_autorom.pl>
Subject: Re: Teoria - pomocy!
Date: Tue, 18 Jan 2005 21:08:30 +0100
Użytkownik "Butcher" <butcher1.nospam.spamerze_at_nospam_gazeta.pl> napisał w
wiadomości news:ag67da4gy4f0.1wnl8zvd0or96$.dlg_at_nospam_40tude.net...
Na wstepie chcialbym napisac, ze nie mam zielonego pojecia o elektronice.
[...]> przy tych danych, ktore podalem potrzebne mi sa odpowiednie wzory,
dzieki
ktorym dokonam tych obliczyc. Z gory OGROMNE thx za pomoc!
http://dione.ids.pl/~pborys/fizyka/faq/node4.html
"Pisanie takich listów jest proszeniem się o kłopoty. Żadna rozsądna osoba
nie podejmie się pomocy nieznajomej, leniwej osobie, która nie raczy zajrzeć
do podręcznika"
http://groups-beta.google.com/groups?q=kompensacja+mocy+biernej
http://www.szukacz.pl/szukaj.aspx?enc=iso-8859-2&q=kompensacja+mocy+biernej&ct=polska